Cilat janė gabimet qė po ju shkatėrrojnė dhėmbėt?

Megjithėse jemi tė sigurt se si tė rritur qė jeni, ju tashmė e dini mėnyrėn e saktė tė larjes sė dhėmbėve, prapė jeni tė rrezikuar nga shumė faktorė tė tjerė.

"Keni qindra bakterie nė gojė", thotė Julie Cho, dentist nė New York. "Ato pėrdorin sheqerin si ushqim dhe prodhojnė acide qė dėmtojnė smaltin tuaj." Por lajmi i mirė ėshtė se pėshtyma juaj shėrben si njė larės natyral pėr tė larguar shumicėn e kėtyre acideve pėrpara se tė bėhen tė rrezikshėm. Nė kėtė mėnyrė, Dr. Cho shpejgon se ēdo veprim qė mund tė rrisė sasinė e sheqerit nė gojė apo tė thajė gojėn, mund tė jetė njė demtues potencial pėr dhėmbėt tuaj. Kjo ka tė bėjė me atė qė quhet frymėmarrje e keqe.

Dentistėt tuaj mund t'ju ndihmojnė pėr tė shmangur kėto rreziqe dhe qė buzėqeshja juaj tė jetė perfekte.

Ja kėshillat e doktor Cho pėr tė shmangur dėmtimin e dhėmbėve:

Pėrveēse zgjon partnerin tuaj nga gjumi, gėrhitja mund t'i bėjė dhėmbėt tuaj mė vurnerabėl, sidomos nėse merrni frymė me gojė. Kjo ndodh sepse goja juaj thahet mė shumė se sa duhet. Jo ēdo gėrhitje ėshtė shenjė e problemeve me gjumin, por e mira ėshtė tė bėni kontrolle.

Gjithashtu, duke marrė gojėn tuaj nėn kontroll do tė parandaloni edhe prishjen e dhėmbėve. Por mos harroni edhe kėrcėllitjen. Doktor Cho thotė se njė burim tjetėr i dėmtimit tė dhėmbėve ėshtė shtrėngimi i tyre nė mėnyrė tė pavullnetshme gjatė gjumit. Nėse zgjoheni me muskujt dhe gojės tė lodhur, atėherė merrni njė maskė tė posaēme pėr dhėmbėt qė ta vini ēdo darkė para se tė flini.

Ka disa kėrkime qė vėrtetojnė se pirja e ujit me gaz mund tė dėmtojė dhėmbėt. Por, asgjė nuk ėshtė ende zyrtare, ndaj mos u shqetėsoni."Nėse pini sasi tė mėdha uji me gaz, ndoshta me kalimin e kohės dhėmbėt tuaj mund tė dėmtohen", thotė doktor Cho. Ajo pėr tė cilėn njerėzit shqetėsohen mė shumė ėshtė pėrmbajtja e gazit karbonik nė ujė. Pėrgjithėsisht, nuk duhet tė shqetėsoheni, sidomos nėse pini ujin me gaz si zėvendėsues tė njė pijeje me sheqer. Por, nėse ju pini vetėm ujė me gaz, do tė ishte ide e mirė qė tė filloni reduktimin e konsumit.

"Gjithmonė sugjeroj ndalimin e tij. Ėshtė e qartė, e megjithatė njerėzit vazhdojnė tė hanė akull", thotė doktor Cho. Ngrėnia e akullit, ėmbėlsirave tė forta apo ēfarėdo ushqimi tė ngjashėm mund tė dėmtojė e madje mund t'i thyejė dhėmbėt tuaj. Prandaj, kujdesuni seriozisht pėr t'i shmangur.

Nėse nuk e trajtoni, kjo do tė thotė se acidi i stomakut vjen ngjitet nėpėrmjet ezofagut duke kėrcėnuar seriozisht gojėn tuaj. Pasojat e kėsaj janė aq tė dukshme, sa qė njė dentist mund ta kuptojė menjėherė, edhe pse ai do t'ju dėrgojė tė bėni kontrollin e stomakut. Njė shenjė pėr ta kuptuar kėtė ėshtė kur dhėmbėt tuaj bėhen shumė tė ndjeshėm ndaj ajrit dhe ushqimeve tė ftohta.